Çocuklarda Temel Spor Beceri Eğitimlerinin Sosyal Gelişime Etkisi

         Spor, gelişim çağındaki çocuklar için oyun içerisinde kendi yeteneklerini ve becerilerini uyguladıkları, yeni beceriler kazandıkları, sosyal çevrelerini genişleten bir ortamdır. Çocuklar, spor sayesinde sosyal ortamlarda nasıl davranacaklarını, komut ve yönergelere uymayı öğrenirken, grup içerisinde kendilerine yer edinme konusunda da yeterlilik kazanırlar. Çocuklarınn kendilerini ifade edebilme becerisi kazandıkları ve sosyal iletişimlerin arttığı spor ortamında rekabet etmeyi, kazanma/kaybetme duygusu ile baş edebilmeyi ve bazı sosyal becerileri gözlemleme fırsatı bulurlar. Spor, aynı zamanda çocukların fiziksel, bilişsel ve sosyal olarak gelişmelerine olanak sunan, motor becerilerinin geliştiği, kuvvetlendikleri, koordinatif (çoklu beceri) becerilerin kazanmaları için yaratılan önemli bir fırsattır.

      Çocuklar için her yaş grubuna özgü dönemsel gelişimler olduğu ve belli becerilerin kazanılmasının yaş gruplarına göre doğru zamanda edinmelerinin önemli olduğu unutulmamalıdır.

Özellikle çocukların gelişim süreçleri içerinde, en temel ihtiyaçlarından birisinin temel hareket becerileri kazanımı olduğu bilinmektedir.

        Çocukluk döneminde hareket, kimi zaman isteklerin ifade edilmesinde kimi zaman eylemi yerine getirmede kimi zaman oyun oynarken becerilerin uygulanmasında önem taşır. Oyun, çocuğun yaşamını etkileyen önemli bir olgu olduğu ve oyun oynarken hareket becerileri de gerektirdiği için, hareket kabiliyeti, çocuğun oyun içindeki mutluluğunu ve rolünü belirleyen en önemli olan unsurların başında gelir. Dolayısıyla çocuk oyun oynarken hareket eder ve bu hareketliliği ilerleyen yaşlarında belli kurallar ve amaçlar doğrultusunda yönlendirildiğinde eğlenir, kendini keşfeder, öz güveni gelişir ve bunlara bağlı olarak sosyalleşir.

       “Temel Spor Beceri” çocukların hareket ihtiyaçlarını ve doğru becerileri doğru yaşlarda kazanılmasına olanak sunar. Eğlendiren, sosyalleştiren; kendi içinde rekabete dayanan beceri, denge, koordinasyon, motor ve psiko-motor beceri gelişimine dayalı “Temel Spor Beceri Eğitimleri” ile çocuklar gelişirken, etkileşim içinde olurlar ve belli kuralları öğrenirler. Bir hareketi doğru yapma, birçok zoru başaracaklarının bilincinde olurlar.

     “Temel Spor Beceri Eğitimleri” sonrasında takım ya da bireysel sporu yaparken bir takım sosyal kuralları öğrenirler ve bu sosyal kurallar çocuğun toplum içinde ve diğer çocuklar arasında kabul edilmesi ve benimsenmesi açısından kolaylık sağlayabilir.

      Gelişim çağındaki çocukların oldukları ortamı algılayıp tanımalarında bedenlerini kullanarak edindikleri deneyimler oldukça önemlidir. Bundan dolayı denge, koordinasyon, beceri gelişimi, motor gelişimi, psiko-motor gelişimi, bilişsel gelişim ve algısal gelişim birbirleriyle iç içedir. Özellikle 3-10 yaş gelişim yıllarında kazanılan deneyimler, beceriler, motor gelişim, sosyal-duygusal gelişim ve bilişsel gelişimin alt yapısını oluşturmaktadır. Birçok gelişim alanları birbirlerini doğrudan etkilemektedir.

Temel Spor Beceri Eğitimlerinin Sportif Başarıya Etkisi:

Spor branşlarına özgü temel hareket ve beceri kazanımının en önemli uzantısı olarak bilinir. Spor branşına özgü becerilerin daha kolay öğrenilmesine olanak sunar. Çok amaçlı hareketlerin ve becerilerin kazanıldığı en temel spor eğitim programıdır. Çalışılan beceriler, bu dönemde kurallarla birleşip, iş birliğine dayanan çalışmalarla desteklenir.

       3-10 yaş çocuklarda kendi yeterliliklerini, güçlü ve zayıf yönlerini keşfedip amaca yönelik becerileri uygulayabilecek yeterlilikte olduklarını bilmeleri, çocukların daha başarılı, daha sosyal ve öz güvenli olmaları, çoklu düşünme becerisine sahip olmaları, motor ve psiko-motor becerilerinin kontrolü için son derece önemlidir.

        Temel Spor Beceri Eğitimlerinin Amacı, gelişim çağındaki çocukların temel hareket becerilerini geliştirerek çocuğun fiziksel, motor, psiko-motor, bilişsel, dil, sosyal, duygusal gelişimine, öz güven ve öz bakım becerilerine katkıda bulunmayı amaçlamaktadır. Bunlara bağlı olarak çocukların sportif ve sosyal etkinliklere yaşam boyu katılımı da sağlamayı hedeflemektedir.

“Temel Spor Beceri Eğitimleri” gelişim çağındaki çocuklar için fiziksel ve motor yeterlilikleri, algısal motor gelişimleri, hareket becerileri, hareketli nesne takibi, vücudunu kontrol edebilme, yapılması planlanan hareketin tüm kas gruplarının uyum içinde çalışması, yer ve yön değiştirme, nesne kontrolü, denge becerilerinin geliştirilmesini kapsayan eğitim modelidir.

Bu çalışma modeliyle çocukların temel hareket becerileri, beden farkındalığı motor beceri yeterliliği (güç, koordinasyon, hız, çabukluk) ve fiziksel yeterliliği (esneklik, kuvvet, dayanıklılık) gelişmektedir.

Çocuklarda  Sosyal Gelişim:

Sosyalleşme çocukların hayata ve ortama uyum sağlamalarında sosyal-duygusal, bilişsel gelişim, fiziksel yeterlilik yani çocukların birçok alanda kendilerini yeterli hissetmelerine bağlıdır.  Çocukların sosyal yetenekleri; akran ilişkilerini, katıldıkları grupları, çevresel uyumlarının yönünü ve şeklini belirler. Problem çözme, kurallara uyma, karar verme, kendini yönetme ve kişilerarası iletişim gibi sosyal yeteneklerde başarılı olan çocukların çevreleriyle sosyal uyumu ve öz güveni yüksek olur.

     Unutmayın, çocuklar, sosyal kuralları ve sosyalleşmeyi  erken çocukluk döneminde (3-7 yaş) öğrenirler. Çocuklarda sosyalleşme, akranları ile oyun ve yarışmalarda fiziksel beceride yeterlilik duygusunun gelişmesi ile olur. Çünkü çocuklar en iyi kendi yeteneklerini sergilerken akranlarıyla baş edebilirler.

    Temel Spor Beceri Eğitimleri; çocukların ortamlarında ve ileriki yaşlarında oldukları ekibin bir parçası olarak hissetmelerine, katılımcı olmalarına, yardımlaşma duygusuna, sorumluluk alma yeterliliğine, düzenli ve birlikte çalışma becerisine, kurallara uyma disiplinine, empati kurma ve rekabet ettiği arkadaşlarına saygı duyma gibi sosyal becerilerin ve duyguların geliştirmesine olanak sunar.

Çocukların fiziksel beceri gelişimlerinin yeterliliği, sosyal ortama katılımlarına pozitif etki yarattığı, utangaç çocukların sosyal kaygılarında azalma olduğu; sosyal ortama katılımlarının da mutluluk duygusu yarattığı bilimsel olarak kanıtlanmıştır.

Yeterlilik duygusuna sahip çocukların sakin, toplumla uyumlu ve kendine güveni yüksek olduklarını bilinmektedir.

    Temel spor beceri eğitimleri ile hareket becerileri gelişmiş olan çocuklar, spor branşlarına uygun özel beceri gerektiren alanlara da hazır olacaklardır.

Sonuç ve Öneriler:

    Spor, gelişim çağındaki çocukların yaşamında doğrudan yer almış ve çocukların psiko-motor ve sosyal gelişimlerine katkısı olan sosyal bir olgudur.

    3-10 yaş arası çocuklarda “Temel Spor Beceri Eğitimleri” ile başlayıp ardından doğru spor branşında profesyonel bir şekilde devam eden ve olduğu branşta aktif rol alan çocuklar, sosyal olarak birçok beceriye sahip olacaklardır. Aynı zamanda sorumluluk alma, gruba dahil olma, saygılı, hoşgörü ve centilmen olma, kazanma-kaybetme gibi duyguları yaşayıp öğrenme, beraber çalışma ve kişiler arası iletişim becerilerini kazanma, kendini ifade etme ve öz güven geliştirme gibi olumlu sosyal etkilerinin olduğu bilinen bir gerçektir.

                                                                                               Davut GÜNGÖR